Verzuim door mantelzorg
In Nederland helpen jaarlijks ongeveer vijf miljoen mensen een partner, familielid, vriend of andere bekende die zorg nodig heeft. Dit vanwege lichamelijke, psychische en verstandelijke beperkingen of ouderdom (Mantelzorg in cijfers, (mantelzorg.nl), 2022). 25% van de mantelzorgers combineert werk en zorg. Door werk en zorg te combineren is de kans groter dat medewerkers zich ziek melden. Het is belangrijk als accountant om over mantelzorg in gesprek te blijven met uw klant.
Medewerkers die mantelzorgen, worden zwaarder belast dan andere medewerkers. Zo hebben zij meer kans op lichamelijke klachten die langdurig verzuim kunnen veroorzaken. Ongeveer 21% heeft last van hoofdpijn, rugpijn of maagklachten. Bij medewerkers zonder mantelzorgtaken is dat 13%. Ook vermoeidheid en concentratieproblemen zijn klachten van mantelzorgers, 19% heeft deze klachten. Bij andere medewerkers is dat 12%. Bovendien ervaren medewerkers die mantelzorg verlenen 5% meer stress dan medewerkers zonder zorgtaken. Ook slaapproblemen, vergeetachtigheid en geen energie hebben komen bij werkende mantelzorgers vaker voor.
Het onderzoek van mantelzorg.nl toont verder aan dat:
Mantelzorgers bespreken hun situatie vaak pas (te) laat op het werk. Zo’n 75% van de mantelzorgers praat er pas over als ze werk en zorgtaken niet meer goed kunnen combineren. De kans op een burn-out is dan groter. Iemand is dan een langere tijd niet in staat om te werken. Toch kan uw klant de kans op uitval voorkomen door een mantelzorgvriendelijk beleid te maken. Daarvoor is niet veel tijd en geld nodig. Wel is het belangrijk om samen met de mantelzorgende medewerkers oplossingen te vinden om werk en zorgtaken te combineren. Hierdoor kunnen medewerker bij problemen eerder in gesprek gaan met de werkgever. Dat heeft als voordeel dat uw klant eerder maatregelen kan nemen.
Met een mantelzorgvriendelijk beleid is de kans op verzuim kleiner. Het beleid heeft ook andere voordelen:
Naast beleid kan de mantelzorger ook gebruik maken van verschillende wettelijke afspraken.
De Wet flexibel werken geldt alleen voor bedrijven met minimaal tien medewerkers. Een medewerker mag in overleg met uw klant minder uren per week gaan werken. De medewerker moet minimaal een half jaar in dienst zijn. Het maakt niet uit of hij of zij een vast of tijdelijk contract heeft. De medewerker moet uiterlijk twee maanden voor de ingangsdatum een schriftelijk verzoek inleveren.
Uw klant mag het verzoek weigeren. Bijvoorbeeld omdat niemand het werk over kan nemen of omdat er problemen ontstaan met het rooster. Een werkgever moet uiterlijk een maand voor de ingangsdatum van de gewenste werktijden reageren. Doet de werkgever dat niet, dan mag de medewerker gaan werken zoals in zijn of haar verzoek staat.
Als een medewerker voor korte of lange tijd een ander moet verzorgen dan kan hij of zij gebruik maken van de volgende verlofregelingen:
Calamiteitenverlof is voor zeer dringende en onverwachte persoonlijke situaties. Dit verlof kan een paar uur tot een paar dagen duren. Calamiteitenverlof kan de medewerker bijvoorbeeld opnemen als een kind ineens ziek wordt. Uw klant betaalt in deze periode het salaris door. De opgenomen dagen calamiteitenverlof gaan niet af van de vakantiedagen.
Het kan natuurlijk ook gebeuren dat een familielid langer zorg nodig heeft en calamiteitenverlof niet voldoende is. De medewerker kan dan gebruik maken van kortdurend zorgverlof. De medewerker kan alleen zorgverlof gebruiken als niemand anders de verzorging op zich neemt.
Voor iemand die bijvoorbeeld in het ziekenhuis ligt, kan geen kortdurend zorgverlof worden gebruikt. Kortdurend zorgverlof mag maximaal twee keer het aantal uren duren die een medewerker per week werkt. Als een medewerker bijvoorbeeld 32 uur werkt, dan heeft hij of zij recht op 64 uur (2x32) kortdurend zorgverlof per jaar. Uw klant kan het verlof alleen weigeren als er problemen ontstaan in het bedrijf. Het salaris wordt tijdens het verlof voor 70% doorbetaald door de werkgever.
De medewerker kan één keer per jaar langdurend zorgverlof opnemen. Dit is maximaal zes keer het aantal uren dat de medewerker werkt per week. Langdurend zorgverlof moet minstens twee weken van tevoren schriftelijk worden aangevraagd. De werkgever hoeft het salaris niet door te betalen over de opgenomen verlofuren. De medewerker krijgt geen uitkering van UWV. Tijdens onbetaald verlof bouwt de medewerker geen vakantiedagen op.
Zorgverlof kan opgenomen worden om te zorgen voor:
Uw klant heeft verschillende mogelijkheden om de werk- en privébalans van mantelzorgers te verbeteren. De HR-afdeling speelt daarbij een belangrijke rol. Mantelzorgende medewerkers moeten vragen over het beleid, de regelingen en de cao-afspraken rond werk en mantelzorg aan de HR-afdeling kunnen stellen. Ook heeft HR een belangrijke rol bij het verwijzen naar andere deskundigen:
Omdat mantelzorg vaak samengaat met stress, werkdruk en gezondheidsklachten is het belangrijk dat de medewerker dit op tijd kan bespreken met een arbodeskundige. Heeft u een gesprek met uw klant over verzuim? Vertel hem of haar dan dat de bedrijfsarts een spreekuur heeft.
Iedere mantelzorger heeft recht op cliëntondersteuning vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) of de Wet langdurige zorg (Wlz). Deze ondersteuning is gratis. Een cliëntondersteuner kan met de mantelzorger meedenken over zorg en ondersteuning.
De maatschappelijk werker of vertrouwenspersoon in een bedrijf kan ook hulp bieden aan medewerkers met mantelzorgtaken. Het is belangrijk dat uw klant ervoor zorgt dat iedereen in de organisatie weet wie de maatschappelijk werker of de vertrouwenspersoon is.
Een mantelzorgmakelaar ondersteunt mantelzorgers bij uitzoekwerk en regeltaken op het gebied van zorg, wonen, welzijn, financiën en de combinatie van werk en mantelzorg.
Aandacht voor mantelzorg verkleint de kans op ziekteverzuim en draagt bij aan een gezonde organisatie. Wilt u als accountant meer lezen over verzuim door persoonlijke omstandigheden? Lees dan onze whitepaper.
