Risico-inventarisatie & -evaluatie

Wanneer heeft u als werkgever een RI&E nodig?

Heeft u personeel of huurt u medewerkers in? Dan bent u verplicht een RI&E te hebben. Ook als een van uw kinderen klusjes doet, of een stagiair(e) bij uw bedrijf stage loopt, bent u verplicht een RI&E te hebben. 

Waaruit bestaat een RI&E?

Een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) bestaat uit:

• Een inventarisatie van de risico’s tijdens het werk;
• Een beoordeling en prioritering van deze risico's;
• Een inventarisatie van de al genomen maatregelen om risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid te voorkomen;
• Een inventarisatie van de risico’s voor medewerkers die vallen onder de zogenaamde ‘bijzondere categorieën van medewerkers’ (bijvoorbeeld gedeeltelijk arbeidsgeschikten, zwangeren, jongeren en ouderen);
• Een plan van aanpak waarin u uitlegt welke maatregelen u gaat nemen en wanneer;
• Inzicht in de toegang van medewerkers tot een preventiemedewerker of een arbodeskundige. Een arbodeskundige kan zijn: een bedrijfsarts, arbeidshygiënist, veiligheidskundige of arbeidsdeskundige of organisatiedeskundige.

Waarom een Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E)?

Een RI&E is belangrijk, want voorkomen is beter dan genezen. Verzuim is een grote kostenpost voor uw bedrijf. Het kost veel tijd en geld, maar het veroorzaakt ook productieverlies. Hiernaast betekent een zieke medewerker extra werkdruk voor andere collega’s. Gelukkig kunt u als werkgever de kans op verzuim door arbeidsgerelateerde gezondheidsklachten en ongevallen verkleinen. Dit doet u door de risico’s, tijdens het werk in uw bedrijf, te inventariseren en er de juiste maatregelen tegen te nemen. Dat is nu precies wat de Risico-inventarisatie & –evaluatie doet.

Lees meer over het belang van een RI&E. Of lees meer manieren om de veiligheid en gezondheid in uw bedrijf te verbeteren. 

Is een Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) verplicht?

De RI&E is al sinds 1 januari 1994 verplicht voor alle werkgevers met personeel. Dit geldt dus niet voor zzp’ers. Het plan van aanpak is een verplicht onderdeel binnen de RI&E. Dat staat in de Arbeidsomstandighedenwet (ook wel Arbowet genoemd). 

Wat staat er in de Arbowet over de RI&E? 

Ontdek in de afbeelding hieronder of u volgens de Arbowet een RI&E moet hebben. 

Is de afbeelding niet goed leesbaar? Klik dan hier. 

De kosten van een RI&E

Wat kost het uitvoeren, begeleiden en eventueel toetsen van een Risico-inventarisatie en evaluatie? Gemiddeld kost begeleiding en toetsing van de RI&E zo’n € 475,-. Let op: dit is een indicatie. Deze prijs is namelijk afhankelijk van het aantal medewerkers, het type bedrijf, de sector en het aantal vestigingen dat u heeft. Hoe meer medewerkers, hoe hoger de kosten van een RI&E.

Daarnaast zijn de RI&E-kosten afhankelijk van uw wensen rondom de preventiemedewerker, als u deze in dienst heeft. Hoeveel gaat uw preventiemedewerker zelf doen en wat wilt u uitbesteden aan de arbodienstverlener?

De RI&E voor het mkb

Als mkb’er is het belangrijk om de arbeidsrisico’s binnen uw bedrijf in kaart te brengen. Met deze Algemene MKB RI&E inventariseert en beoordeelt u de arbeidsomstandigheden in uw bedrijf. De vragen zijn gegroepeerd per onderwerp en voorzien van tips en inspiratie om de situatie te verbeteren. Het gaat bijvoorbeeld om maatregelen op het gebied van inrichtingseisen, fysieke arbeidsomstandigheden, en het werken met werktuigen en gevaarlijke stoffen.

Tip: vul de digitale RI&E niet alleen in, maar doe dit met uw medewerkers. Zij kennen de praktijksituaties tijdens het werk het beste, en dan weten ze meteen waar ze op moeten letten.

De MKB RI&E is (nog) niet erkend. Dat wil zeggen dat wanneer u de MKB-RI&E gebruikt voor uw bedrijf, uw RI&E en plan van aanpak nog wel getoetst moeten worden door uw arbodienst of arbokerndeskundige.

Let op: als er een branche-RI&E beschikbaar is binnen uw sector, dan is het aan te raden deze te gebruiken. Op dit onderwerp gaan we hieronder verder in.

De Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) per branche

De RI&E is niet voor iedere branche hetzelfde. Denk bijvoorbeeld aan het verschil in risico’s op kantoor, in de horeca of in de bouw.

Brancheorganisaties hebben daarom specifieke branche-RI&E’s opgesteld. Dit zijn voorbeeld RI&E’s die gemaakt zijn voor bedrijven uit een bepaalde branche of sector. Brancheorganisaties hebben de risico’s van de sector in kaart gebracht en de RI&E hierop afgestemd.

Erkende branche-RI&E

Gebruikt u een branche-RI&E, dan is het belangrijk goed op te letten of deze erkend is. Dat kunt u zien aan onderstaand keurmerk. Het voordeel van het gebruikmaken van een erkende branche-RI&E is dat u uw RI&E niet hoeft te laten toetsen als uw bedrijf minder dan 25 medewerkers heeft.

De RI&E voor zelfstandigen

Ook als u zelfstandige bent, is het ook zinvol om een RI&E op te stellen. Zelfstandig ondernemers, maten in een maatschap en familieleden in een gezinsbedrijf lopen namelijk dezelfde risico’s als medewerkers.

Zelf een RI&E maken voor uw bedrijf

Wilt u zelf een RI&E maken voor uw bedrijf? Met de volgende 7 stappen kunt u direct zelf aan de slag met het opstellen van uw Risico-inventarisatie & -evaluatie.

1. Inventariseer de risico’s

Zoek uit wat de belangrijkste risico’s binnen uw bedrijf zijn en beschrijf deze. U kunt voor het overzicht de risico’s indelen op risico-soort. Dit kan bijvoorbeeld een onderverdeling zijn in hoe gevaarlijk de risico’s zijn, hoe zwaar de emotionele belasting is of om welke omgevingsfactoren het gaat.

2. Evalueer en prioriteer

Vergelijk alle risico’s en sorteer deze van groot naar klein. Beoordeel welke functies of medewerkers met ieder risico te maken hebben, hoe vaak dit het geval is en hoe groot de gevolgen kunnen zijn als het misgaat. Let erop dat risico’s per locatie of bedrijfsonderdeel kunnen verschillen.

3. Plan van aanpak

Stel een plan van aanpak op waarin u beschrijft met welke maatregelen de risico’s worden aangepakt. Geef daarbij ook aan wie de maatregelen gaat nemen en wanneer.

4. Toetsen van de RI&E

In de meeste gevallen bent u verplicht uw RI&E te laten toetsen door een gecertificeerde arbodienst. Heeft u minder dan 25 medewerkers in dienst? Dan hoeft uw RI&E mogelijk niet getoetst te worden. Ontdek wat voor u geldt op www.routenaar.rie.nl.

Voor de toetsing van uw RI&E komt een arbodeskundige langs bij uw bedrijf. Tijdens dit bezoek wordt gekeken of alle risico’s genoemd zijn, of de bedrijfssituatie goed is weergegeven en of de laatste richtlijnen zijn gevolgd. Ook adviseert de deskundige over uw plan van aanpak.

5. Bespreek de RI&E intern

Het is belangrijk om ook uw medewerkers te betrekken bij het opstellen van de RI&E. Zij weten vaak precies welke risico’s er tijdens hun werkzijn. Voor grotere bedrijven met een ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging: weet dat deze instemmingsrecht hebben op de RI&E.

6. Tijd voor actie

Met uw RI&E kunt u nu aan de slag met het uitvoeren van de maatregelen om de risico’s binnen uw bedrijf te beperken. Betrek ook de betrokken medewerkers hierbij. Heeft uw bedrijf een preventiemedewerker? Zorg dat deze collega dan nauw betrokken is bij de uitvoering van de RI&E.

7. Evalueren en bijstellen

Zorg dat uw RI&E up-to-date is én blijft. Veranderingen of gebeurtenissen binnen uw bedrijf kunnen nieuwe inzichten of prioriteiten geven. Het is dan noodzakelijk om uw RI&E bij te stellen.

RI&E-instrumenten

Bij het opstellen van uw RI&E kunt u gebruikmaken van een hulpmiddel: een zogenaamd RI&E-instrument. Er zijn algemene RI&E-instrumenten, maar ook specifieke branche-RI&E-instrumenten. Deze laatste zijn ontwikkeld door brancheorganisaties.

Een specifiek branche-RI&E-instrument heeft een belangrijk voordeel. Heeft u namelijk 25 of minder medewerkers in dienst en gebruikt u een erkend branche-RI&E-instrument? Dan hoeft u uw RI&E niet te laten toetsen. Een toetsing is ook niet nodig als u voor maximaal 40 uur per week personeel in dienst heeft. Dan volstaat de Checklist Gezondheidsrisico’s.

Bij ieder risico geeft u aan op welke manier het kan worden vermeden. Denk dan bijvoorbeeld aan:

• Afschaffen van de taak waar het risico speelt
• Vermijden/voorkomen van het risico

Is het risico niet te vermijden? Bekijk dan of het risiconiveau van de situatie verlaagd kan worden voor uw medewerker.

Heeft u besloten hoe u het risico aanpakt, beschrijf dan wat u hiervoor gaat doen. Geef bijvoorbeeld aan wat ervoor nodig is; van kennis en expertise tot materialen en andere middelen.

Toetsen van uw RI&E

Heeft u de risico’s in uw organisatie geïnventariseerd en geëvalueerd en een plan van aanpak gemaakt? Dan is de volgende stap om uw RI&E te laten toetsen. U bent in de meeste gevallen verplicht uw RI&E door een gecertificeerde arbodienst of arbokerndeskundige (zie artikel 2.1 van de Arbeidsomstandighedenregeling) te laten toetsen. Tijdens dit bezoek zal gekeken worden of alle risico’s genoemd zijn, of de situatie goed is weergegeven en of de laatste regels en richtlijnen zijn nageleefd. Ook krijgt u advies over uw plan van aanpak.

Een toetsing van uw RI&E is niet nodig wanneer:

• Alle medewerkers in uw bedrijf samen 40 uur of minder werken;
• Uw bedrijf maximaal 25 medewerkers heeft en daarnaast een in de cao opgenomen RI&E-instrument gebruikt óf een erkend branche RI&E-instrument.

Heeft u meer dan 25 medewerkers in dienst? Dan moet u uw RI&E wel laten toetsen door een gecertificeerde arbodienst of arbokerndeskundige.

Hoevaak moet u een RI&E uitvoeren?

Dit is niet vastgelegd in de Arbowet. De risico-inventarisatie en –evaluatie is dus niet beperkt geldig. Het is wel belangrijk dat de RI&E actueel blijft. Daarom is het advies om de risico-inventarisatie (RI&E) eens in de zoveel tijd, bijvoorbeeld iedere twee jaar, door te nemen om te controleren of er aanpassingen nodig zijn.

Voorbeeld Risico-inventarisatie en –evaluatie (RI&E) met vragenlijst

We geven u enkele voorbeelden van onderwerpen die voorkomen in de RI&E:

• Zijn er binnen uw bedrijf gevaarlijke stoffen aanwezig die een risico kunnen zijn voor de gezondheid van uw medewerker(s)? Zo ja, welke?
• Is er sprake van blootstelling aan deze gevaarlijke stoffen en zo ja, hoeveel? Check dit eventueel alvast zelf met de praktische zelfinspectietool van Inspectie SZW.
• Is er een kans op fysieke overbelasting in uw bedrijf? Hoe groot is de fysieke belasting van uw medewerkers?
• Zou beeldschermwerk de gezondheid van uw medewerkers kunnen beïnvloeden? Hoeveel uren beeldschermwerk doen uw medewerkers per dag?
• Kan het lawaai op het werk leiden tot een ongezonde situatie?
• Heeft uw bedrijf de geschikte arbeidsmiddelen?
• Lopen uw medewerkers de kans te maken te krijgen met geweld of seksuele intimidatie?

Uit de RI&E kan blijken dat verdere inventarisaties nodig zijn. Dit kan bijvoorbeeld gaan om lawaai, werkdruk, agressie, trillingen en (machine)veiligheid. Deze verdieping van de RI&E hoort ook tot uw verplichtingen.

Aanvullende Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (ARI&E)

Voor de risico’s met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen moet een Aanvullende Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (ARI&E) gemaakt worden. Zie hiervoor artikel 2.5b van het Arbeidsomstandighedenbesluit. Bij kleinere hoeveelheden gelden de RI&E-regels van artikel 4.2. en 4.2a van het Arbobesluit.

Wilt u meer informatie over de RI&E?

Of heeft u hulp nodig bij het maken van een Risico-inventarisatie en -evaluatie? Neem dan contact op via het contactformulier hieronder of bel met onze klantenservice via 088 56 79 100.