Wat zijn de meest voorkomende beroepsziekten in Nederland?
Ieder jaar wordt een groot aantal Nederlanders ziek door werk. Sommigen raken door een beroepsziekte zelfs arbeidsongeschikt. Een beroepsziekte kan financiële schade opleveren voor zowel uw medewerker als voor u, als werkgever. Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten doet ieder jaar onderzoek naar de meest voorkomende beroepsziekten. Uit de cijfers van 2021 blijkt dat long- en luchtwegaandoeningen, vooral COVID-19, de meest voorkomende beroepsziekten te zijn in Nederland. Op de tweede plaats staan psychische klachten, gevolgd door aandoeningen aan het bewegingsapparaat (lichamelijke klachten).
Wat is een beroepsziekte?
Een beroepsziekte is een ziekte, klacht of blessure die (vooral) op of rond het werk ontstaat. Er is dan sprake van een onveilige of ongezonde werkbelasting. Voorbeelden van beroepsziekten zijn rug- en knieklachten door lichamelijk zwaar werk, gehoorschade door lawaai, kapperseczeem, Repetitive Strain Injury (RSI) of een burn-out. In Nederland kan in principe elke ziekte, klacht of blessure een beroepsziekte zijn. Dit bepaalt de bedrijfsarts of Arboarts. Er bestaat in ons land geen standaard lijst met beroepsziekten.
Top 5 sectoren met de meeste beroepsziekten
De vijf sectoren met de meeste beroepsziekten per 100.000 medewerkers zijn:
- Waterleidingbedrijven en afvalbeheer;
- Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening;
- Industrie;
- Energievoorziening;
- Informatie en communicatie.
Beroepsziekten hebben (grote) gevolgen voor u en uw medewerker
Een beroepsziekte heeft grote gevolgen voor uw medewerker en zijn of haar deelname aan het werk. Bij 91% van de medewerkers is er sprake van tijdelijke arbeidsongeschiktheid, vaak met een verzuimduur van langer dan een maand. Bij 4% gaat het zelfs om blijvende arbeidsongeschiktheid.
Onderzoek naar beroepsziekten in 2021
In 2021 deden 750 bedrijfsartsen in totaal 4.520 meldingen van beroepsziekten. Het aantal meldingen was daarmee iets lager dan in 2020: toen werden er 4.856 meldingen gedaan.
Nummer 1 in 2021: long- en luchtwegaandoeningen (42%)
In 2021 werden 1.907 beroepsziekten aan de longen en luchtwegen gemeld, daarvan hadden 1.866 meldingen te maken met de longinfectie COVID-19. De meeste meldingen van COVID-19 kwamen uit de gezondheidszorg (76%), de industrie (6%) en het onderwijs (6%).
10 tot 20% van de mensen met COVID-19 heeft langer dan drie maanden klachten, zo blijkt uit schattingen van de Gezondheidsraad. Sinds 1 januari 2022 mogen bedrijfs- en verzekeringsartsen Long-COVID-19 melden als beroepsziekte.
Na COVID-19 is astma de meest gemelde beroepslongziekte, vooral binnen de industrie. De belangrijkste risicofactoren ontstaan als medewerkers in aanraking komen met stof, metalen en allergenen (eiwitten die voor allergische reacties zorgen).
Medewerkers in de industrie (44%), gezondheidszorg (15%) en de groot- en detailhandel (15%) liepen het meeste risico op een longinfectieziekte.
De nummer 2: psychische aandoeningen (37%)
In 2021 was bij 1.622 van de beroepsziektemeldingen sprake van een psychische beroepsziekte. De meldingen kwamen vooral uit de gezondheidszorg (22%), de overheid (20%) en de industrie (11%).
Meest gemelde psychische aandoeningen
Overspannenheid en burn-out blijven de meest gemelde psychische beroepsziekten. Er waren in 2021 relatief weinig meldingen van psychische aandoeningen door ongewenste omgangsvormen of intimidatie.
De risicofactoren voor psychische beroepsziekten
Een teveel aan werk (47%) is het belangrijkste risico voor psychische beroepsziekten. Daarna volgen traumatische ervaringen, agressie en intimidatie (15%). Ook het gebrek aan sociale steun door de leidinggevende (7%) maakt de kans op een psychische beroepsziekte groter.
Risico op arbeidsongeschiktheid bij psychische beroepsziekte
Een medewerker met een psychische beroepsziekte loopt een groot risico om tijdelijk of voorgoed uit te vallen. Zo blijkt dat 87% van de getroffen medewerkers langer dan een maand arbeidsongeschikt is.
De nummer 3: beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat (17%)
In 2021 werden 746 beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat gemeld. De meest gemelde beroepsziekte in deze categorie was de tenniselleboog (door overbelasting van de onderarmspieren aan de buitenkant van de elleboog, bijvoorbeeld als de pols steeds dezelfde beweging maakt). Ook pijn onder het schouderdak bij het optillen van de arm werd vaak gemeld. Net als het carpaletunnelsyndroom, een beknelling van de zenuwen in de pols.
Medewerkers in de volgende sectoren liepen in 2021 het meeste risico in deze categorie:
- Landbouw, bosbouw en visserij;
- Groot- en detailhandel;
- Industrie.
In deze drie sectoren komen beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat ongeveer twee keer vaker voor dan gemiddeld in ons land.
Risicofactoren voor beroepsziekten aan het houding- en bewegingsapparaat
Tillen en dragen brengen het grootste risico op deze beroepsziekte met zich mee. Ook het uitvoeren van snel herhaalde armbewegingen vormt een risico, net als veel kracht zetten met de handen.
Risico op arbeidsongeschiktheid
Ook deze beroepsziekten brengen een groot risico op arbeidsongeschiktheid met zich mee. 77% van de medewerkers met deze beroepsziekte is meer dan een maand arbeidsongeschikt, 4% kan een week tot een maand niet werken. 11% is zelfs blijvend ziek.
Preventie: dit kunt u als werkgever doen
Bedrijfsartsen doen melding van beroepsziekten bij de Nationale Registratie. Bij een groot deel van de 4.520 meldingen in 2021 (85%) kregen de medewerkers adviezen om klachten te voorkomen. Meestal ging het om behandeling of therapie (31%), acties rond de organisatie van het werk (26%) of verandering van gedrag (24%). De medewerkers kregen ook preventieve adviezen over beschermingsmiddelen (7%), meer medisch onderzoek (5%) of werkplekonderzoek (5%) en technische interventies (3%). Kortom: preventie op de werkplek is enorm belangrijk. Voorkomen is immers beter dan genezen.
Er zijn ook veel acties die u als werkgever zelf kunt doen om verzuim te verlagen en te voorkomen. Enkele tips:
- Maak van het onderwerp verzuim(preventie) een terugkerend punt in de agenda van uw bedrijf. Maak duidelijk wie hiervoor verantwoordelijk is;
- Bied passend werk aan medewerkers met geestelijke of lichamelijke klachten. Denk met uw medewerkers mee over oplossingen om verzuim te voorkomen of te verminderen;
- Toon uw betrokkenheid door medewerkers te vragen wat zij van hun balans tussen werk en privé vinden;
- Stel een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) op en breng de mogelijke gezondheids- en veiligheidsrisico’s binnen uw bedrijf in kaart. De RI&E is verplicht voor alle bedrijven met medewerkers in dienst en biedt een goed overzicht van risico’s die tot verzuim kunnen leiden. Daarna stelt u een plan van aanpak op waarin staat welke maatregelen u neemt om mogelijke risico’s te voorkomen.
Als verzuimspecialist ondersteunt Sazas u op het gebied van verzuim(beleid) en verzuimpreventie. Op onze website en in de kennisbank vindt u veel praktische informatie. Bekijk ook ons diverse aanbod verzuimdiensten.
Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Ondanks dat deze informatie met de grootste zorg is samengesteld, kan het gebeuren dat bepaalde informatie niet meer actueel is.
Meer weten over verzuim? Meld u aan voor één van onze nieuwsbrieven:
Interessant whitepapers voor u:
-
![Whitepaper Medewerkers met schulden - oorzaken, gevolgen en tips]()
Whitepaper: Medewerkers met schulden
In de whitepaper “Medewerkers met schulden” leest u alles over de oorzaken en de gevolgen van schulden en wat u hier als werkgever aan kunt doen.
Whitepaper -
![Whitepaper Meer bewegen tijdens het werk - Sazas]()
Whitepaper: Bewegen tijdens het werk
Wist u dat Nederlanders kampioen zitten zijn? Nederlanders zitten gemiddeld 10 uur per dag. Hoe kunt u medewerkers motiveren om meer te bewegen tijdens het werk? In de whitepaper 'Bewegen tijdens het werk' leest u er meer over en geven we tips.Whitepaper -
![Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA), hoe stelt u die op? Bekijk het PSA-beleid van Sazas]()
Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA): stappenplan voor een beleid
Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) tegengaan, hoe doet u dat? Een goed PSA-beleid kan hierbij helpen. Als verzuimspecialist helpen wij u daar graag bij. In ons stappenplan leest u stap voor stap de onderdelen van dit beleid en hoe u dit beleid zelf kunt opstellen.whitepaper
