Een medewerker die langer dan twee jaar arbeidsongeschikt is, wordt niet altijd ontslagen. De medewerker kan ook in dienst blijven zonder dat de werkgever loon moet betalen. De medewerker heeft dan een slapend dienstverband. Omdat er geen ontslag is geweest, krijgt de medewerker ook geen ontslag- of transitievergoeding.
Diepslapers zijn medewerkers waarvan het dienstverband al voor 1 juli 2015 slapend werd: de datum waarop de Wet werk en zekerheid is ingevoerd. Diepslapers waren voor 1 juli 2015 al twee jaar ziek, en bij hen had het dienstverband beëindigd kunnen worden voor 1 juli 2015. Semi-diepslapers zijn medewerkers die ook voor 1 juli 2015 twee jaar ziek waren, maar waarbij hun dienstverband pas na 1 juli 2015 kon worden beëindigd.
Diepslapers of semi-diepslapers zijn dus (oud)medewerkers die nog steeds bij uw klant in dienst zijn, zonder dat zij salaris krijgen. Uw klant hoeft hen geen salaris meer te betalen omdat zij langer dan twee jaar ziek zijn. En omdat hun dienstverband doorliep, hoefde uw klant ook geen transitievergoeding, ook wel ontslagvergoeding genoemd, te betalen. Om werkgevers aan te moedigen een transitievergoeding te betalen, zorgde de overheid dat zij van UWV compensatie konden krijgen. Dit werd geregeld in de Wet compensatie transitievergoeding van 20 juli 2018.
Ondanks de Wet compensatie transitievergoeding bleven slapende dienstverbanden bestaan en betaalden werkgevers niet altijd een transitievergoeding. Daardoor kwamen er rechtszaken van medewerkers tot aan de Hoge Raad. In 2019 deed zij de uitspraak dat een werkgever moet meewerken als een medewerker wil dat het dienstverband stopt. Dit heet de Xella-norm.
Bij (semi-)diepslapers werd de Xella-norm niet toegepast. Dit kwam omdat de transitievergoeding (pas) op 1 juli 2015 werd ingevoerd met de Wet werk en zekerheid. Omdat de transitievergoeding voor die datum niet bestond, kregen medewerkers van wie het dienstverband al voor 1 juli 2015 was gaan 'slapen' geen transitievergoeding. Daar heeft de Hoge Raad nu een streep doorheen gezet.
Werkgevers moeten de Xella-norm met terugwerkende kracht toepassen. Zij moeten alsnog een transitievergoeding betalen als het dienstverband voor 1 juli 2015 kon worden gestopt, maar waarbij dit niet is gebeurd. Let op: dit moet alleen bij (oud)medewerkers die op of na 20 juli 2018 hebben gevraagd het dienstverband te stoppen. De Wet compensatie transitievergoeding is op 20 juli 2018 gepubliceerd. Daarom hoeven uw klanten alleen vanaf die datum akkoord te gaan met de vraag van een (oud)medewerker om te worden ontslagen.
