Hoewel Jan Vogels (59) als kind vaak meehielp op het varkensbedrijf van zijn ouders, had hij in eerste instantie niet het plan om zelf varkenshouder te worden. Leraar tekenen en handvaardigheid, dat was zijn droombaan. “Maar toen ik werd uitgeloot voor deze studie, ging ik toch een agrarische opleiding volgen”, vertelt Vogels. “Toch heb ik nog wel een tijd getwijfeld of dit de juiste keuze was. Totdat ik, met mijn diploma op zak, een bedrijf met zeugen en vleesvarkens kon huren. Thuis hadden we alleen vleesvarkens, maar werken met zeugen en biggen bleek ik veel leuker te vinden. Je hebt te maken met jong spul, en het vergt ook meer vakmanschap. Uiteindelijk heb ik toen toch het ouderlijk bedrijf overgenomen en een deel van de vleesvarkens vervangen door zeugen. In de loop der jaren zijn we beetje bij beetje gegroeid. Inmiddels telt mijn bedrijf 1150 zeugen en 2500 vleesvarkens.”
Vogels kijkt letterlijk verder dan zijn eigen staldeur; hij vindt het belangrijk om zijn omgeving en de maatschappij te laten zien hoe hij werkt. “Ik vond het altijd al vreemd dat alle branches een PR-budget hadden, maar dat men hier in de varkenshouderij nooit mee bezig was. Zeker nu het buitengebied steeds meer verandert: in plaats van collega-boeren, heb je tegenwoordig steeds meer burgers om je heen. En die hebben vaak geen idee hoe het eraan toegaat in de moderne varkenshouderij. Daarom is belangrijk om hen te vertellen wat je doet en op welke manier. Als mensen begrip hebben voor je manier van werken, zullen ze ook minder snel bezwaar indienen wanneer je bijvoorbeeld een nieuwe stal wilt bouwen.”
De varkenshouder vindt het ook belangrijk dat de sector zich niet ‘in de hoek’ laat zetten. “Dierenrechtenorganisaties benaderen actief de media. Hierdoor bestaat het gevaar op een eenzijdig verhaal. Daarom is het belangrijk dat wij als varkenshouders ook onze stem laten horen. Zeker ook omdat de Nederlandse varkenshouderij heel goed scoort als het gaat om milieu en dierwelzijn. Je kunt ook alleen varkenshouder zijn als je hart hebt voor je dieren. Dat wil ik ook uitdragen met de naam van mijn bedrijf; ‘Varkenshotel’.”
Om het positieve verhaal van de varkenssector te vertellen, lanceerden Vogels en enkele andere varkenshouders zo’n tien jaar geleden het samenwerkingsverband Varkens Vandaag. “Inmiddels is dit onderdeel geworden van de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV), maar onze activiteiten gaan nog steeds door. We zijn actief op sociale media, benaderen regelmatig de pers en nodigen journalisten uit op onze bedrijven.”
Vogels ontvangt zelf regelmatig schoolklassen op zijn bedrijf en is actief op Twitter, Facebook en LinkedIn. “Ik houd mijn volgers op de hoogte van wat er gebeurt op mijn bedrijf. Vertel over de dagelijkse gang van zaken, maar ook over wat ik doe om het de varkens zoveel mogelijk naar de zin te maken.”
In de zomer post Vogels bijvoorbeeld filmpjes van het witkalken van de staldaken, om te voorkomen dat het te warm wordt in de stal. Deze zaken worden ook regelmatig opgepikt door de media, geeft hij aan. “Met dit soort informatie kun je absoluut een verschil maken, zeker omdat consumenten zoals gezegd vaak niet weten hoe het eraan toegaat in de varkenshouderij. Desondanks blijft het moeilijk meetbaar wat al deze inspanningen opleveren. Maar hoe dan ook: je verhaal vertellen, zal altijd bijdragen aan extra draagvlak en bestaansrecht.
Ook kun je op deze manier misschien jongeren ‘triggeren’ om te kiezen voor een toekomst in de varkenshouderij. Sommige collega’s hikken aan tegen de tijd die het kost om actief te zijn op sociale media. Maar jezelf presenteren hoort gewoon bij het moderne ondernemerschap, óók in de varkenshouderij.”
Vogels heeft vier vaste medewerkers in dienst, daarnaast springen in de weekenden en vakanties zo’n tien scholieren bij. Ook lopen er regelmatig stagiairs mee op het bedrijf. “Ik vind het hartstikke leuk om met jeugd te werken; wat dat betreft zit dat ‘leraarschap’ er nog steeds wel in”, lacht de ondernemer. “Daarbij vind ik het belangrijk om jongeren kennis te laten maken met en enthousiast te maken voor de varkenshouderij. Daar hebben we als sector uiteindelijk ook weer voordeel bij.”
Hoewel het voor varkenshouders niet altijd eenvoudig is om voldoende personeel te vinden, heeft Vogels daar weinig problemen mee. “Heel belangrijk is om goed te luisteren naar je mensen. Wat vinden ze belangrijk, waar krijgen ze energie van? Probeer daar hun takenpakket op af te stemmen. En zorg voor een goede sfeer. Wij organiseren daarom regelmatig teamactiviteiten, bijvoorbeeld een gezellige barbecue.”
Deze goede sfeer draagt er volgens Vogels ook toe bij dat het verzuim binnen het bedrijf laag is. “Op dit moment zit één medewerker thuis, maar verder is er nagenoeg nooit iemand ziek. De prettige sfeer binnen ons bedrijf zorgt er ook voor dat medewerkers zich extra verantwoordelijk voelen, ze blijven niet bij ieder pijntje thuis. Tegelijkertijd vind ik het belangrijk dat ze niet op hun tenen hoeven te lopen, probeer ik te voorkomen dat ze zichzelf voorbij lopen. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat ze, wanneer ze een lange werkdag achter de rug hebben, de volgende dag eerder naar huis kunnen. Ook het werken met scholieren heeft wat dit betreft een meerwaarde: zij halen de druk van de ketel voor de vaste medewerkers.”
'Sazas is de ideale partner in verzuimverzekeringen'
Jan Vogels heeft de verzuimverzekeringen voor zijn medewerkers al jarenlang ondergebracht bij Sazas. Naar volle tevredenheid. “Doordat ik weinig verzuim heb, heb ik ook relatief weinig contact met Sazas. Maar wanneer ik met hen te maken heb, loopt het allemaal vlot. Je merkt dat de mensen van Sazas weten waar ze over praten, ze hebben veel kennis in huis. Kortom: Sazas is voor mij de ideale partner als het gaat om verzuimverzekeringen!”
